Samsun İlimiz çeltik üretiminde, Ülkemiz genelinde üretimin %15 ini yaparak Edirne'den sonra ikinci sırada yer almaktadır. 2022 TÜİK verilerine göre, yaklaşık %90'ı Bafra Ova'mızda üretilen çeltiğin İlimiz genelinde ekim alanı 188.828 da alanda 142.480 tondur. İlimiz tarım sektöründe önemli bir yeri olan çeltiğin, ekimi hasadı kadar hastalık ve zararlılardan korunması da önemlidir.

          Fungus, çeltik bitkisinin yaprak, yakacık, kulakçık, sap, boğum, başak sapı ve kavuzlar üzerinde lekeler oluşturur. Yapraktaki ilk belirtiler küçük, yuvarlak noktalar halinde ve kahverengi lekeler şeklinde olup, sonraki günlerde bu lekeler damarlar boyunca uzayarak tipik baklava dilimi şeklini almaktadır. Lekelerin ortası gri-bej veya saman sarısı renkte olup etrafı kahverengi bir hale ile çevrilidir. Duyarlı çeşitlerde kolaylıkla gelişir ve yaprak ayasını tamamen kaplayarak yaprağın kurumasına neden olabilir.

           Yakacık enfeksiyonlarında, hastalıklı kısım iple sıkılmış gibi bir görünüm alır ve yakacıktaki leke yaprak kınına doğru uzanabilir. Kın üzerindeki lekeler ise, uzunlamasına gelişirler. Sap üzerinde yağ lekesine benzer belirtiler oluşur ve bu lekenin üzerinde petrol yeşili renkte küf gelişir. Bitki üst kısmından çekilirse boğumdan kopar.

           Salkımın altındaki boğumda yanıklık enfeksiyonu; “salkım boğum yanıklığı" olarak isimlendirilir. Bu durumda salkım normal yeşil renk yerine mavi-yeşil renk alır. Boğum enfeksiyonunda; tane oluşturmayan boş kavuzlar meydana gelir veya cılız, çimlenme yeteneği düşük, pazar değeri olmayan tebeşirimsi taneler oluşur. Epidemi olan yıllarda zarar çok yüksektir.

           Ülkemizde temmuz ve ağustos aylarında düşen yağışlar, günlük oluşan çiğ veya sis gibi faktörlerin yaratmış olduğu rutubet ortamının, yaprak üzerinde günün geç saatlerine kadar devam etmesi, hastalık oluşumunu artırmaktadır.

           Konu ile ilgili olarak Samsun İl Tarım ve Orman Müdürümüz İbrahim Sağlam; “İlimiz sınırları içerisinde bulunan iki verimli Ova'da yapılan üretim sayesinde, diğer bir çok üründe olduğu gibi Ülkemiz çeltik üretimine de değer katmaktayız. Üretim ve verimimizi her yıl artırmak üreticilerimizin zaten bildiği, başarılı olduğu konuda; İl İlçe Müdürlükleri olarak sahada çiftçimizin yanında olmaya gayret göstermekteyiz.

           Ekonomik öneme sahip ürünlerde hastalık ve zararlılar konusunda üreticilerimizin mutlaka İl/İlçe Müdürlükleri ile irtibat halinde olmaları; etmenin tespiti durumunda en yakın il/İlçe Müdürlüğüne gidilerek teknik destek almaları, mücadele için ruhsatlı pestisitleri reçete ettirmeleri gerekmektedir. Yaklaşmakta olan hasat sezonunun bereketli olmasını dilerim." demiştir.

Mücadele için;

• Hastalıktan ari sertifikalı tohumluk kullanılmalıdır.
• Hastalığa toleranslı veya dayanıklı çeşitler ekilmelidir.
• Hasat sonrası tarladaki hastalıklı bitki artıkları yok edilmelidir.
• Analiz sonuçlarına göre dengeli gübreleme yapılmalı ve aşırı azotlu gübre kullanımından kaçınılmalıdır.
• Tarlada su seviyesi derin tutulmamalıdır.
• Gereksiz  yere   su   kesimi   yapılarak,   mahsul   susuzluk   stresine sokulmamalıdır.
• Sulama suyunun soğuk olmamasına özen gösterilmelidir.
• Ekim zamanında yapılmalıdır.
• Sık ekim yapılmamalıdır.
  
  Çeltik yanıklığına karşı, tohum ve yeşil aksam ilaçlaması şeklinde kimyasal mücadele yapılır.Tohum ilaçlaması mutlaka koruyucu olarak yapılmalıdır. Yeşil aksam ilaçlama­sında, hastalık belirtileri bölgede görülür görülmez veya hava koşulları hastalık gelişmesine uygun şekilde gidiyorsa, hemen ilaçlama başlatılmalıdır. Gerekirse ilacın etki süresine ve hava koşullarına bağlı olarak ikinci veya üçüncü ilaçlama uygulanmalıdır.
  

Çeltik Yanıklık Hastalığı'na Karşı, Yeşil Aksam İlaçlamasında Ruhsatlı Bitki Koruma Ürünleri