Ülkemizde 56.641.802 dekar alanda üretimi yapılan buğday, ilimizde 1.073.047 dekar alanda yetiştirilmektedir. Tek yıllık bir bitki olup her türlü iklim ve toprak koşullarında yetişebilecek sayıda çeşide sahip olması nedeniyle, Dünyanın hemen her tarafında üretilmektedir.
Buğday gerek dünyada; gerekse ülkemizde en fazla üretilen tarım ürünü olup nadas alanlarının değerlendirilmesi ve münavebe açısından oldukça önemlidir. Başta unlu mamuller olmak üzere birçok gıda ve sanayi sektöründe kullanılan buğday sıcak ve nemden hoşlanmayan bir serin iklim tahılıdır. Özellikle kardeşlenme ve sapa kalkma arasında da fazla sıcaklık istemez. Ancak sapa kalkma ile sıcaklık ve nem isteği artar. Başaklanma döneminin hemen öncesinde bağıl nemin yüksek olması buğday verimini olumlu yönde etkiler.
Gelişiminin ilk devrelerinde (çimlenme, kardeşlenme) yüksek sıcaklıktan hoşlanmaz. Başaklanma döneminin hemen öncesinde bağıl nemin yüksek olması buğday verimini olumlu yönde etkiler. Döllenme ile birlikte, düşük nem ve yüksek sıcaklık tanenin niteliğini yükseltir. Gelişme dönemine uygun dağılmış 500 mm bir yağış maksimum verim için yeterli olup bitkinin su ihtiyacı çeşide ve bulunduğu toprak yapısına bağlı olarak değişmektedir.
Ekimin geç yapılması; çimlenme ve çıkışı geciktirerek ürün miktarının ve kalitesinin düşmesine neden yol açar. Bunun yanı sıra ekimin çok erken yapılması halinde bitkiler erken sapa kalkma belirtisi gösterebilirler. Bu gibi bitkilerde ileride oluşabilecek soğuklardan zarar görmesi, verim düşüklüğüne neden olur. Bundan dolayı buğdayın ekim zamanın iyi ayarlanması gerekir. Buğday için en uygun topraklar, drenajı yeterli olan derin killi- tınlı topraklardır.
İlimiz için ekim zamanı yaklaşmakta olan buğday tarımı için tavsiyeler şunlardır;
* Üreticilerimiz iyi bir toprak hazırlığı yapmalıdır.
* Erozyona yol açmayacak toprak işleme yöntemlerinin uygulanması da önemlidir. Eğimli arazilerde eğim yönüne dik toprak işleme yapılmalıdır.
* Toprak işlemede, toprağı altüst etmeyen, devirmeyip alttan işleyen aletler kullanılmalıdır.
* Ekimden önce de kazayağı + tırmık takımıyla ikileme yapılıp iyi bir tohum yatağı hazırlanmalıdır. Tohum yatağının düzgün hazırlanması kullanılan tohumluktan gübreye alınan saman ve dane verimine kadar birçok faktörü etkilemektedir.
* Yüksek bir verim ve kaliteli ürün elde etmenin ön koşulu, tarlada uygun zamanda düzenli bir çimlenme ve çıkışın sağlanmasıdır. Ayrıca ekim zamanı çeşidin soğuğa toleransı ve vernalizasyon (soğuklama) isteğine bağlı olarak değişmektedir. Yüksek verim için zamanında iyi bir şekilde hazırlanan tarlaya (tohum yatağına) ekim yapılmalıdır.
* Ekim mümkünse mibzerle yapılmalı tohumluk kullanırken çeşitler (evden tohum ve satın alınan tohum) karıştırılarak ekilmemelidir. Unutulmamalıdır ki her tohumluğun verim performans değeri en iyi üretim şartlarında gerçekleşmektedir.
* Bölgenin iklim ve toprak yapısı başta olmak üzere çeşidin kalitesi, hastalık ve zararlılara karşı dayanıklılığı, kışa kurağa toleransı gibi tarımsal ve teknolojik özelliklerine dikkat etmenin yanı sıra çeşidin yüksek vasıflı yani sertifikalı tohumluğunu kullanmamız gerekmektedir. Sertifikalı tohumluklarda yüksek çimlenme kabiliyeti vardır. Yani tarlaya attığınız her tohum çimlenir. Bu sayede kuvvetli bir gelişme gösterir, bu da bazı bitkilerde dekara ekilecek tohum miktarında % 25'e varan verim artışı ve tasarruf sağlayarak tohum maliyetini düşürür ve üreticiye kazanç sağlar.
Konu ile ilgili bir açıklama yapan Samsun Valiliği, Samsun İl Tarım ve Orman Müdürümüz İbrahim SAĞLAM: "Soframızın baş tacı ekmeğin hammaddesi olan ve İlimiz tarımında önemli yer tutan buğday için önümüzdeki günler ekim zamanı olarak kabul edilmektedir. Üreticilerimiz, ekim öncesi mutlaka toprak analizi yaptırmalı ve bitki besleme (gübreleme) analiz sonucuna göre yeteri kadar uygulanmalıdır. Tohumluk alırken tohumluklar özel ambalajlarında olmalı, ambalaj üzerinde etiket bulunmalı ve etiket üzerindeki bilgiler hakkında üretici bilgi sahibi olmalıdır. Çeşit seçiminde bölgenin iklim ve toprak yapısı başta olmak üzere çeşidin kalitesi, hastalık ve zararlılara karşı dayanıklılığı, kışa kurağa toleransı gibi tarımsal ve teknolojik özelliklerine dikkat etmenin yanı sıra çeşidin yüksek vasıflı yani sertifikalı tohumluğunu kullanmamız gerekmektedir.
Çiftçilerimizin bölgeye uygun çeşitler ile sertifikalı tohum kullanmaları ve bilinçli bir şekilde tekniğine uygun tarımsal faaliyette bulunmaları ile mümkün olacaktır. Ülkemiz ve ilimiz için olmazsa olmazımız buğday üretiminde üreticilerimize işlerinde kolaylık ürünlerinde bereket diliyorum." dedi.