Dünya genelinde 300'den fazla bitki ve üründe zarar yapan ve istilacı bir tür olan Kahverengi kokarca, Ülkemize ilk defa, 2017 yılında Gürcistan'dan giriş yapmış, 2019 yılında Artvin, Rize, Trabzon, Giresun, Ordu, Samsun ve İstanbul'da görülmüştür. Tüm istilacı türlerde olduğu gibi Kahverengi Kokarcanın da hızlı üreme ve popülâsyonunu artırma, farklı iklim koşullarına adaptasyon yeteneğinin yüksek oluşu, (sıcaklık, nem gibi), yüksek uçma yeteneği ( yaklaşık 100 km), doğal düşmanlarının olmayışı ve ticari yolla (nakliye) kolaylıkla yayılması gibi özelliklerinden dolayı mücadelesi çok güç ve zahmetlidir.
İlimizde, ilk defa 2019 yılında Terme İlçesi'nde varlığı saptanan zararlının, İl Müdürlüğümüzce hazırlanan eylem planı çerçevesinde; günümüze kadar yapılan surveyler ve arazi gözlemleri ile zararlı popülasyonu, ekonomik zarar eşiğinin altında olduğu gözlemlenmiştir. 2023 yılı Temmuz ayı sonuna kadar yapılan surveyler ve bahçe kontrollerinde zararlı görülmekle beraber ekonomik zarar eşiğine ulaşmamıştır. Ancak Ağustosun ilk haftasından itibaren Çarşamba ve Terme İlçelerinde bazı lokasyonlarda (Çarşamba-Karaağaç, Arımköseli, Mahmutlu; Terme-Sarayköy) ardından Tekkeköy (Kirazlık), İlkadım (Merkez Kadifekale, Canik (Devgeriş), Salıpazarı (Kalfalı) İlçelerinde zararlı popülasyonunda artış gözlemlenmiştir. Eylül ayında da zararlı popülasyon artışı devam etmiş ve kışlamak maksadıyla ev, ahır, kümes, seren gibi kapalı mekanlara yönelmiştir.
Kahverengi Kokarca popülasyonundaki artış ve verdiği zarar göz önüne alınarak İlimizde Acil Eylem Planı Toplantısı yapılmıştır. Zararlının mücadelesiyle ilgili Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğümüz Zirai Karantina Toplantı Salonunda düzenlenen toplantıya; Samsun İl Tarım ve Orman Müdürümüz İbrahim Sağlam, Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Kibar Ak, İlçe Tarım Müdürlerimiz, Şube Müdürlerimiz, İlçe Ziraat Odası Başkanları, Samsun Büyükşehir Belediyesi, Toprak Mahsulleri Ofisi, Zirai Karantina, Tohum Sertifikasyon Test Müdürlüğü ve İl Sağlık Müdürlüğünden temsilciler katılım sağlamıştır.
Toplantıda konuşan Samsun İl Tarım ve Orman Müdürümüz İbrahim Sağlam; “Teşkilatlarımızın tamamıyla özellikle bu konuya kulak kabartacağız. İncelemelerimizi yapıp gerek biyolojik gerekse kimyasal mücadelemizi yapacağız. Biyolojik mücadele ile inşallah bunun önüne geçeriz. Tabi kış döneminde köylerimiz dışındaki yerlerde de konakçılık yapan bir zararlı, o yüzden buralarda da tedbirler almamız gerekiyor. Kahverengi Kokarca sebzeye de meyveye de zarar veriyor. Bununla Dünyada nasıl mücadele ediliyorsa biz de öyle mücadele edeceğiz. Cezbedici tuzaklar dağıtıyoruz, bunlardan bir tanesi 150 – 200 adet böceği yok ediyor. Bunlardan bin adet koysak 250bin tanesini etkisiz hale getirmiş oluyoruz. Biz tedbirimizi alacağız elbette ama bu sadece bizim görevimiz değil. Özellikle fındık tarımı yapılan 13 İlçemizde bu mücadeleyi hep birlikte yapmamız gerekiyor. Bu bir Milli Seferberliktir. Bu zararlıyı İlimizde istemiyoruz. Başta biz olmak üzere tüm kamunun da katkısıyla hazırlayacağımız plan çerçevesinde inşallah bu zararlıdan kurtulacağız.“ dedi.
Toplantı, konu ile ilgili yapılan sunum ve konuşmaların ardından katılımcıların yapılabilecekler üzerine fikir teatisi ile son bulmuştur.
Kahve Polifag bir zararlı olan Kahverengi kokarca; İlimiz için başta fındık olmak üzere elma, armut,şeftali, ceviz, kivi, trabzon hurması, incir, mısır, çeltik, fasulye, soya fasulyesi, domates, biber, patlıcan gibi ekonomik değeri olan birçok ürün için verim ve kalite kaybı riski oluşturmaktadır. Erginleri ve nimfleri birçok meyve ve sebzede emgi yaparak zarar verir. Meyvelerde şekil bozukluklarına, mısır ve soyada dane kaybına neden olur. Özellikle fındıkta boş, şekilsiz ve lekeli meyve oluşumuna neden olur.
Kahverengi kokarca, insan sağlığı açısından bir tehlike oluşturmamakla beraber yaz mevsimi sonunda kışlamak için özellikle ev, depo gibi korunaklı alanları tercih ettiği için fiziki rahatsızlık oluşturmaktadır. Sonbaharda kışlaklara çekilme safhasında ve ilkbaharda kışlaklardan çıkmadan önce yapılacak olan mekanik mücadele (kışlaklarda erginlerin toplanması ve imhası) yıl içerisinde oluşabilecek popülasyon artışını engelleyecektir. Bu kapsamda zararlı kış dönemini nisan ayının sonuna kadar kışlaklarda geçirdiğinden, kışlamış erginlerin kışlaklardan dağılmadan önce süpürülerek veya elektrik süpürgesi ile çekilerek imha edilmesi önemlidir. Ayrıca evlerin duvarlarındaki yarıklar, çatlaklar ve çatı aralıklarının kapatılması, pencere ve kapılara ince gözenekli sinek tellerinin monte edilmesi suretiyle K.Kokarcanın iç mekanlara girişinin engellenmesi sağlanabilir. Bahar aylarında uygun sıcaklıklar oluştuğunda, kahverengi kokarca erginlerinin tarım alanlarında görülmesi halinde ise ilgili teknik talimata göre ruhsatlı bitki koruma ürünleri ile ilaçlı mücadele yapılması gerekmektedir.
